1.Mam dziecko w wieku szkolnym/przedszkolnym. Czy w ogóle przysługuje mi prawo do opieki na dziecko w czasie zamknięcia szkół i innych placówek oświatowych?
Zamykanie szkół oraz innych placówek oświatowych w celu przeciwdziałania epidemii wirusa COVID-19 daje rodzicom możliwość skorzystania z zasiłku opiekuńczego – w wysokości 80 proc. wynagrodzenia w okresie 14 dni, pod warunkiem, że dziecko nie ma więcej niż 8 lat. Zasiłek przysługuje też na chore dzieci.
Zgodnie bowiem z art. 4 ustawy z 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły ubezpieczony rodzic ma prawo do 14 dodatkowych dni zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem na podstawie wspomnianego art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego.
2.Jestem pracownikiem/zleceniobiorcą/wykonawcą dzieła/prowadzę działalność gospodarczą? Czy ma prawo skorzystać z zasiłku opiekuńczego w wymiarze 14 dni?
Co do zasady jedynie pracownik ma uprawnienie do skorzystania z tego uprawnienia, albowiem podlega on obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym oraz chorobowemu. Rodzic ubiegający się o takie świadczenie, będący zleceniobiorcą, będzie miał również prawo do uzyskania wspomnianego zasiłku, pod warunkiem, iż przystąpił do ubezpieczenia chorobowego, albowiem w przypadku zleceniobiorcy ubezpieczenie to jest dobrowolne. Identyczna sytuacja ma miejsce w przypadku przedsiębiorców. W najgorszej sytuacji są osoby będące wykonawcami dzieła. Te osoby, zgodnie z przepisami prawa, nie mają nawet możliwości przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
3.Czy podczas kwarantanny przedsiębiorca jest zwolniony z obowiązku opłacania składek zus, czy podatków?
Wbrew wypowiedziom medialnym kwarantanna nie jest okolicznością usprawiedliwiającą przedsiębiorcę, który nie dokonał zapłaty odpowiednich danin w terminie ustawowym albo gdy nie dokonał stosownych płatności w ogóle. Należy pamiętać, iż nie wykonanie przez przedsiębiorców ww obowiązków może pociągnąć za sobą szereg negatywnych konsekwencji.
4.Czy pracodawca ma prawo zobowiązać pracownika do wykonywania pracy zdalnej?
Zgodnie z treścią art. 100 § 1 KP, pracownik jest obowiązany stosować się do poleceń przełożonego, które dotyczą organizacji pracy, pod warunkiem, iż nie są sprzeczne z przepisami prawa lub z zawartą umową o pracę. Polecenie służbowe dotyczące wykonywania przez pracownika obowiązków służbowych w postaci pracy zdalnej (w związku z podejmowanymi przez pracodawcę działaniami mającymi na celu zminimalizowanie zagrożenia spowodowanego koronawirusem) jest zgodne z prawem. Brak zastosowania się do polecenia przełożonego i nie przestrzeganie przez pracownika zasad BHP może stanowić przyczynę nałożenia na pracownika kary porządkowej (upomnienia, nagany lub kary pieniężnej), a nawet rozwiązania umowy o pracę z zachowaniem i bez zachowania okresu wypowiedzenia. Zgodnie z art. 211 pkt 2 i 7 KP, przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika. Pracownik ma więc obowiązek wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami BHP oraz zastosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń pracodawcy.
5.Czy pracownik ma prawo odmówić wyjazdu służbowego w rejon, w którym występuje koronowirus?
pracownik ma prawo odmówić wykonania polecenia wyjazdu służbowego w rejon występowania koronawirusa, pod warunkiem wystąpienia realnego ryzyka bezpośredniego zagrożenia swojego życia lub zdrowia oraz ryzyko rozprzestrzenienia choroby w kraju tzn. narażenie na niebezpieczeństwo innych osób. Stanowi o tym art. 210 § 1 KP. Zgodnie z jego treścią, w razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.
6.Czy pracodawca ma obowiązek kierowania pracownika na badania w związku z podejrzeniem występowania koronawirusa?
Pracodawca nie jest podmiotem, który ma uprawnienia do dokonywania samodzielnej oceny stanu zdrowia pracowników. Przepisy prawa nie przewidują kierowania pracownika na badania w związku ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na chorobę wirusową. Zgodnie z art. 229 KP pracownik podlega jedynie badaniom profilaktycznym, a więc: wstępnym, okresowym i kontrolnym. Badania kontrolne są wykonywane w przypadku, gdy niezdolność pracownika do pracy trwała dłużej niż 30 dni.
7. Koronawirus, jako siła wyższa i jego wpływ na transakcje handlowe.
W polskim systemie prawnym brak jest legalnej definicji pojęcia „siła wyższa”. Niemniej jednak, zgodnie przyjmuje się, iż siła wyższa stanowi zdarzenie o charakterze zewnętrznym, niemożliwe lub niemalże niemożliwe do przewidzenia oraz takie, którego skutkom nie można zapobiec. Istotne jest aby te trzy przesłanki wystąpiły łącznie. Nadto – przesłanki te winny pozostawać w związku przyczynowo-skutkowym.
Zasadą w polskim prawie (wynikającą wprost z uregulowań Kodeksu cywilnego) jest, że za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania umownego dłużnik ponosi odpowiedzialność. Jednakże wskazuje się, że wystąpienie siły wyższej może stanowić przesłankę, która wyłączy odpowiedzialność odszkodowawczą z tego tytułu. Co to oznacza w praktyce? Między innymi możemy uniknąć płacenia kar umownych czy naliczania odsetek za opóźnienie w sytuacji, w której czynnik o charakterze zewnętrznym będący siłą wyższą (tj. poza strefą ryzyka przedsiębiorcy) przyczynił się do niemożności wykonania zobowiązania przez przedsiębiorcę.